1986 yılında Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi’nden mezun oldu. Doktorasını Eğitim Teknolojisi Anabilim dalında yaptı.

2006-2011 yılları arasında Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü yaptı. Daha sonra İstanbul Ticaret Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü’ne Profesör olarak atanan Gürcan; üniversitede Komşu ve Çevre ülkeler Araştırma ve Uygulama Merkezi müdürlüğü yaptı.

2015 yılı 28 Ağustos günü kurulan 63. Seçim Hükümeti içinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı olarak görev aldı. 64. Hükümetin kurulmasından sonra Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı olarak atandı.

Prof. Dr. Ayşen Gürcan’ın eğitim bilimleri, öğretmen eğitimi, öğrenme-öğretme, ölçme ve değerlendirme; tekno-psikoloji, aile yapısı ve aile eğitimi alanlarında ulusal ve uluslararası yayınları bulunmaktadır.

Prof. Gürcan; çeşitli vakıflarda mütevelli heyeti üyesi, genel kurul üyesi, bilim kurulu üyeliği, danışma kurulu üyeliği gibi görevlerde de bulunmuştur.